Đi trên đường, gặp cô bạn mặc áo dài xinh xắn, hỏi đường đến trường Quốc Học, rất dễ nghe được câu trả lời mang ý quan tâm đại loại như: “Anh cần đi mô?”, “Răng anh không đi xe mà đi bộ rứa?”.
Đã bao giờ bạn đến Huế chưa? Ấn tượng của bạn về vùng đất cố đô này như thế nào? Đã có nhiều người khi đến Huế phải thốt lên rằng Huế thật đẹp với những con đường xanh ngắt, những ngôi nhà cổ kính, những di tích lịch sử lâu đời, những món ăn rất cay - rất Huế… Và một thứ “đặc sản” để lại ấn tượng trong lòng mỗi du khách chính là chất giọng trọ trẹ của miền Trung, là những “chi, mô, răng, rứa” khiến ai đi xa cũng nhớ mãi.
“Hiểu được chết liền”...
Khúc ruột miền Trung - vùng đất sóng biển vỗ bờ đá núi, với điệp trùng núi non ghềnh thác. Không bị trói buộc lề thói một cách quá chặt chẽ như quê cha cội nguồn Bắc kỳ, cũng không quá thoáng đạt như xứ sở sông nước phù sa Nam kỳ, chất trầm lắng, tính chịu thương, chịu khó dường như ăn sâu vào giọng nói. Nếu bạn không quen, chắc chắn sẽ rất khó khăn khi tiếp xúc với một người Huế. Đi trên đường, gặp cô bạn mặc áo dài xinh xắn, hỏi đường đến trường Quốc Học, rất dễ nghe được câu trả lời mang ý quan tâm đại loại như: “Anh cần đi mô?”, “Răng anh không đi xe mà đi bộ rứa?”. Đến khi cô bạn nhiệt tình lấy bản đồ ra chỉ vẻ bằng một tràng giọng Huế thì đúng là bó tay toàn tập.
Khó nghe nhưng rất đặc trưng
F.d.Saussure từng nói: “Dòng sông ngôn ngữ vẫn chảy không ngừng, còn như nó chảy lờ đờ hay cuồn cuộn thì đó là việc thứ yếu”. Sự biến đổi dẫn đến sự khác biệt trong giọng nói của mỗi vùng. Người Việt Nam dù sinh sống ở Lạng Sơn, Minh Hải hay ở những hải đảo xa xôi vẫn có thể giao tiếp với nhau bình thường. Tuy nhiên nếu để ý, chúng ta sẽ dễ dàng nhận ra sự khác biệt trong tiếng nói mỗi vùng miền, thậm chí mỗi địa phương.
Quả thật giọng Huế thật đăc trưng mà không có nơi nào có được. Nếu bạn nói giọng Bắc, mọi người chỉ biết bạn ở miền Bắc mà khó xác định chính xác ở đâu. Hay giọng Nam cũng thế. Nhưng khi giọng Huế thốt lên thì chắc chắn mọi người sẽ “à” ngay ra rằng bạn chính là người Huế. Điểm thú vị chính là ở đó.
Một cô bạn tôi sau chuyến bay nhảy ở Huế về đã phán một câu xanh rờn “Giọng Huế như một…trái sầu riêng, ở ngoài sần sùi nhưng bên trong thật thơm và ngọt. Tuy không phải ai cũng ăn được sầu riêng hay nghe được giọng Huế, nhưng khi nghe được rùi chắc chắn sẽ kết toàn tập”.
Nghe có vẻ tâm hồn ăn uống phết nhưng cũng có lý đấy chứ. Tới Huế, đi thuyền trên sông Hương, nghe chính cô gái Huế ngân nga những khúc ca mượt mà sâu lắng “Sông Hương tấp nập, tìm răng được chừ. Em trao nón đợi và em hẹn hò” sẽ khiến không ít trái tim đập lỡ nhịp và yêu thương hơn một vùng đất bình yên của đất nước này.
Giọng Huế vang xa
Nếu giọng Bắc là giọng nói chuẩn, tiếng Nam là “trung độ” của Bắc bộ và Trung bộ thì người Huế hiền lành, hiếu khách và không thích ồn ào thế nên giọng nói nghe cũng thật nhỏ nhẹ, mượt mà. Với giọng nói của mình, người Huế đi đến đâu cũng thật tự hào rằng “Tôi là người Huế” với bạn bè khắp nơi.
Ai đã từng nghe cô Tôn Nữ Thị Ninh trò chuyện, phát biểu, đàm phán …chắc chắn sẽ rất ấn tượng về con người và giọng nói ấy. Đi không biết bao nhiêu quốc gia, đến không biết bao nhiêu vùng đất mà cô vẫn giữ được giọng nói rất đặc trưng ấy, để tiếng Huế lại được sang sảng vang lên ở nhiều vùng trời, đại diện cho cả dân tộc trước cộng đồng quốc tế.
Khó nghe nhưng không phải là không thể nghe
Khi nghe giọng Huế, có thể nhiều bạn trẻ há miệng ngạc nhiên, nhại giọng rồi cười một cách sảng khoái. Tại sao bạn không nở một nụ cười, không mở rộng trái tim mình ra để tiếp nhận một sự khác biệt, đón nhận những tình cảm mà người Huế giành cho bạn? Lắng nghe và thấu hiểu được tiếng nói, tình cảm của bạn bè Huế, bạn sẽ cảm nhận được những nét đẹp rất riêng trong tâm hồn con người nơi đây, để tâm hồn Huế có thể đi sâu vào tâm hồn bạn, nhẹ nhàng mà tươi đẹp.